فرهنگ زندگینامههای علمی یا Dictionary of Scientific Biography که ترجمۀ فارسی آن با عنوان زندگینامۀ علمی دانشوران منتشر میشود، همچنان که از نامش پیداست دانشنامهای دربارۀ زندگی و کارنامۀ دانشوران سراسر جهان از دوران باستان تا اواخر سدۀ 20 میلادی است. 14 جلد این دانشنامه از 1970 تا 1976 به طور منظم و هر سال دو جلد با هم منتشر گردید. «ذیل نخست» و «نمایه» (جلدهای 15 و 16) نیز در 1978 و 1980 منتشر شدند. این شانزده جلد در 1981 بار دیگر به صورت یکجا (در 8 مجلد) منتشر شدند. «ذیل دوم» این اثر نیز در 1990م در دو جلد (جلد 17 و 18) منتشر گردید.
بررسی متن اصلی این کتاب نشان از آن دارد که اشکالاتی در روش و ساختار این دانشنامه وارد است. از جملۀ آنهاست آشفتگی در یادکرد اطلاعات جغرافیایی مربوط به محل تولد و درگذشت دانشمندان، آشفتگی در چگونگی ارجاع، اشتباه و آشفتگی در نحوۀ یادکرد تاریخهای هجری قمری و شمسی و سپردن برخی مقالات به نویسندگان نهچندان مبرز که به تولید مقالاتی ضعیف منجر شده است.
انتشار ترجمۀ فارسی این کتاب با نام زندگینامۀ علمی دانشوران، به همت شرکت انتشارات علمی-فرهنگی از سال 1366ش آغاز شد اما این کار پس از گذشت 17 سال هنوز به میانه نرسیده و تاکنون فقط 5 مجلد از آن منتشر شده است. همزمان با انتشار جلد دوم، کار اصلی ترجمه بر عهدۀ « بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی» سابق و « بنیاد دانشنامهنگاری ایران» قرار گرفت. مجلدات دوم تا پنجم در سالهای 1372، 1375، 1387 و 1391 منتشر شد.
در این مقاله صرفاً به مهمترین اشکالات این ترجمه اشاره میشود که عموماً به روش و رویکرد دستاندرکاران این کار معطوف است. از جملۀ آنها میتوان به تغییرات مکرر و بیدلیل در رویکرد آنهم بدون ذکر کمترین توضیحی به خوانندگان، بهکارگیری تاریخ هجری شمسی به جای تاریخ میلادی، کمرنگ بودن نقش ویراستاران و ناظر و توجه اندک به یکدستسازی ترجمهها، دستبرد و تغییرات نابهجا در متن اصلی، ترجمههای دیگرگون یا چنگانه و بسیاری مطالب دیگر اشاره کرد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |