TY - JOUR T1 - TT - بایدها و نبایدهای دانشمندان در هزارچهره علم JF - pasbr JO - pasbr VL - 1 IS - 1 UR - http://pasbr.faslnameh.org/article-1-32-fa.html Y1 - 2014 SP - 163 EP - 172 N2 - در سال‌های اخیر ایران اسلامی عزیز، با وجود تمام تلخی‌هاو بدخلقی‌ها،پیشرفت‌های چشمگیری در عرصۀ علم داشته است. کسب رتبۀ هفتم جهان در زمینۀ تولید علم نانو در سال 2014 میلادی و ارائۀ محصولات کاربردی متعدد در حوزه‌های مختلف به‌ویژه علوم پزشکی نمونه‌هایی از توانمندی محققان کشورمان است. با وجود نتایج چشمگیر و غرورآفرین متأسفانه بخش کوچک اما قابل توجهی از فضای علمی کشور، به دلیل نپرداختن به چیستی و چرایی و بایدها و نبایدهای علم، درگیر تفکراتی توهم‌آلودشده که منجر به تأسیس کارخانۀ چاپ مقالات به‌ویژهISIشده است که بدون طرح سؤال و بی‌هیچنتیجه‌ای و تنها با اهداف نمایشی و در راستای کسب درآمد بیشتر و ارتقای موقعیت شغلی دانشگاهی و یا کپی‌برداری‌های رسمی از تحقیقات دیگران، که به دور از ذات اصیل علم است، منتشر می‌شوند. نتیجۀ چنین فعالیت‌های هزینه محوری تنهاهدر رفتنسرمایه‌های هنگفت ملی است. با یک بررسی ساده نیز می‌توان دریافت که ضرورتی برای انجام بسیاری از آن‌ها وجود نداشته است. همچنین می‌توان گفت که حفظ چنینسرمایه‌های ملی عظیمیمی‌تواندبه بسیاری از نخبگان علمی در راه رسیدن به اهداف طلایی کشور یاری رساند. موضوع این مقاله بررسی و بحث دربارۀ این مسائل نیست؛ با این حال با مخاطب قرار دادن فعالان علمی کشورمان به‌ویژه دانشجویانی که برای نخستین بار برای انجام پروژه‌ای تحقیقاتی در آزمایشگاه حاضر می‌شوند، می‌توانبه شکلی ملموس‌تر به بررسی پرسش‌هایی چون «علم چیست؟، نگرش علمی یک محقق علم چگونه باید باشد؟، رفتار یک محقق علم (در محیط کار و خارج از آن) به چه صورت باید باشد؟، انگیزۀ محقق علم از انجام یک آزمایش چیست؟»پرداخت. در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها از سوی برخی از دانشمندان کشور و دیگر کشورهاصورت گرفته است. کتاب ارزشمند هزار چهرۀ علم گفتارهایی دربارۀ دانشمندان، ارزش‌ها و اجتماع به قلم لزلی استیونسن و هنری بایرلی نمونه‌ای از این تلاش‌هااست که با بررسی رخدادهای صورت گرفته در محیط‌های علمی اعصار گذشته و عملکرد دانشمندان، به دنبال راهی برای آشکارسازی ذات اصیل علم و پاسخ به سؤالاتِ طرح شده است. هرچند این کتاب از منظر تاریخ و فلسفۀ علم نگاشته شده است اما محتوای کتاب نشان از تمرکز نویسندگان آن بر رفتارهای اجتماعی در فضای علمی دارد. چاپ نخست این کتاب در سال 1393 هجری شمسی توسط انتشارات فرهنگ نشر نو با ترجمۀ ساده و روانِ آقای میثم محمدامینی ارائه شده است. M3 ER -